Cách xác định thời điểm mua bán cổ phiếu hiệu quả (Nâng cao)

Thời điểm mua bán cổ phiếu quyết định rất lớn tới kết quả đầu tư chứng khoán của bạn.

Có những cổ phiếu rất tốt nhưng nếu mua sai thời điểm, bạn sẽ phải nắm giữ cả tháng trời mới mong hòa vốn.

Ngược lại nếu mua đúng thời điểm bạn có thể sẽ có mức sinh lời vài chục phần trăm chỉ trong vòng vài tháng.

Vậy xác định thời điểm mua bán cổ phiếu như thế nào?

Đây là câu hỏi làm đau đầu rất nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những bạn chưa có kinh nghiệm đầu tư.

Tôi sẽ giúp bạn làm rõ vấn đề này trong bài viết dưới đây…

Tại sao cần xác định thời điểm mua bán cổ phiếu?

Mua đúng cổ phiếu rất quan trọng nhưng đúng thời điểm cũng quan trọng không kém. Xác định thời điểm mua bán tốt sẽ giúp bạn có rất nhiều lợi ích:

#1: Tối ưu lợi nhuận – Giảm thiểu rủi ro

Lấy ví dụ về cổ phiếu HPG của Tập đoàn Thép Hòa Phát, nếu bạn mua cổ phiếu này trong năm 2018 thì phải tới 3 năm sau là 2020 thì bạn mới hòa vốn.

Chính điều này khiến phần lớn các nhà đầu tư cá nhân cắt lỗ do không đủ kiên nhẫn và dễ bị dư luận định hướng.

Ngược lại nếu bạn mua được HPG vào vùng giá dưới 10.000 đ/cp thì sẽ có mức tỷ suất sinh lời hơn 400% chỉ sau 2 năm nắm giữ.

#2: Tiết kiệm thời gian và công sức

Nếu bạn không xác định đúng thời điểm mua bán cổ phiếu, bạn có thể phải dành thêm nhiều thời gian và sức lực để theo dõi cổ phiếu và điều chỉnh quyết định đầu tư của mình.

Tôi đã chứng kiến rất nhiều bạn mặc dù nói rằng mua cổ phiếu trong dài hạn, mục tiêu là tích sản, có thể nắm giữ nhiều năm,…

Tuy nhiên khi giá cổ phiếu liên tục giảm giá trong nhiều tháng trời, kèm thêm rất nhiều thông tin bất lợi về doanh nghiệp kiểu như:

• Vay nợ 34 nghìn tỷ đồng, Hòa Phát trả hơn 2 tỷ đồng tiền lãi mỗi ngày
• Hòa Phát tiếp tục lâm cảnh doanh thu tăng – lợi nhuận giảm, vay nợ tăng cao

Bạn sẽ như bị “tra tấn” cả về tinh thần lẫn thể xác và dần mất niềm tin vào phương pháp đầu tư của bản thân cũng như doanh nghiệp đang đầu tư.

Do đó xác định tốt điểm mua, bán cổ phiếu sẽ giúp bạn tiết kiệm nhiều thời gian và dành sức lực cho những công việc khác.

Các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định mua, bán cổ phiếu

William O’Neil nổi tiếng với bộ lọc Canslim chia sẻ:

• Bạn nên bán cổ phiếu khi nó giảm giá 7-8% so với giá mua ban đầu.
• Tôi sẽ bán cổ phiếu khi xu hướng chung của thị trường đảo chiều.

Vậy nhưng, nhà đầu tư giá trị Warren Buffett lại khuyên rằng:

• Các nhà đầu tư không nên bán cổ phiếu chỉ vì giá của chúng tăng hoặc giảm
• Tôi sẽ bán cổ phiếu khi cần tiền để đầu tư vào các cơ hội tốt hơn
• Các cổ phiếu có lợi thế cạnh tranh tuyệt vời thì gần như không có điểm bán

Bạn có thể thấy, mỗi nhà đầu tư sẽ có phương pháp đầu tư khác nhau. Chính điều này dẫn tới thời điểm mua bán cổ phiếu của họ cũng cực kỳ khác nhau…

 #1. Phương pháp đầu tư

Phương pháp đầu tư là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng tới xác định thời điểm mua bán cổ phiếu!

Bạn mua cổ phiếu vì lý do gì thì nên bán cổ phiếu vì lý do đấy

Lý do ở đây có thể hiểu là phương pháp đầu tư.

Có 2 phương pháp đầu tư chính:

• Phân tích cơ bản: Thời điểm mua, bán cổ phiếu dựa trên các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp như định giá, tốc độ tăng trưởng, chất lượng, ban lãnh đạo,…
• Phân tích kỹ thuật: Thời điểm mua bán cổ phiếu dựa trên các chỉ báo kỹ thuật như: Vùng kháng cự, hỗ trợ, đường MACD, RSI, MSI,…

Sai lầm của rất nhiều nhà đầu tư là không xác định được phương pháp đầu tư của mình, khi mua cổ phiếu thì dựa vào phân tích kỹ thuật nhưng lại dựa vào cơ bản để trì hoãn việc cắt lỗ.

Ví dụ: cổ phiếu CTR tại phiên 14/4/2022 đang trong xu hướng tăng và vượt vùng kháng cự 88.000 đ/cp, rất đẹp để mua theo phương pháp kỹ thuật.

Tuy nhiên khi cổ phiếu quay đầu giảm điểm từ đỉnh 98.000đ/cp và xuyên thủng vùng kháng hỗ trợ 88.000 đ/cp xuống dưới 80.000 đ/cp vào phiên 25 – 26/4 (~ lỗ 10%) thì bạn nên bán cổ phiếu.

Tuy nhiên trong thực tế có rất nhiều người không muốn chịu thua lỗ, quyết định nắm giữ cổ phiếu bởi vì những lý do kiểu như:

• Công ty tăng trưởng tốt
• Tiềm năng mạng 5G rất cao trong dài hạn

Nhưng bạn đã quên rằng thời điểm bạn mua vào CTR cũng là khi công ty có mức định giá cực kỳ cao P/E ~ 28 lần.

Không có nhà đầu tư cơ bản nào mua với mức định giá như vậy để kỳ vọng về tiềm năng tăng trưởng của công ty cả, quá rủi ro.

Do đó hãy tuân thủ phương pháp đầu tư của mình.

#2. Tình hình chung của thị trường

Tình trạng của thị trường chung ảnh hưởng rất nhiều tới giá của nhiều cổ phiếu.

Theo Simplize, chu kỳ thị trường chứng khoán sẽ có 3 trạng thái chính:

• Đi xuống (Downturn): Đa số cổ phiếu giảm giá
• Phục hồi (Recovery): Đa số cổ phiếu tạo đáy dài hạn và phục hồi
• Bùng nổ (Booming): Đa số cổ phiếu tăng giá mạnh và vượt đỉnh lịch sử

Trong một thị trường giá lên (phục hồi và bùng nổ), các nhà đầu tư thường rất lạc quan và dễ dàng quyết định mua cổ phiếu.

Ngược lại trong một thị trường giá xuống, rất nhiều khả năng cổ phiếu của bạn sẽ giảm giá theo thị trường chung bất chấp kết quả kinh doanh, dẫn tới bạn phải cắt lỗ cổ phiếu.

Do đó trạng thái của VNINDEX cũng sẽ là một yếu không nhỏ tác động đến quyết định mua bán của nhà đầu tư.

#3. Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp

Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định mua bán cổ phiếu.

Những cổ phiếu có kết quả kinh doanh tăng trưởng vượt kỳ vọng thường sẽ có diễn biến giá rất tích cực.

Vì vậy, các nhà đầu tư thường nhìn vào báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp theo kỳ để đưa ra quyết định mua bán của mình.

Ví dụ, MWG đã công bố báo cáo tài chính quý II và quý IV năm 2021 rất tích cực với doanh thu và lợi nhuận tăng 30 – 60% so với cùng kỳ.

Nhờ vào các kết quả kinh doanh tích cực này, giá cổ phiếu MWG đã tăng rất mạnh từ mức 39.000 đồng/cổ phiếu vào tháng 12 năm 2020 lên mức 67.000 đồng/cổ phiếu vào tháng 12 năm 2021 (+72%).

Ngược lại, nếu doanh nghiệp có kết quả kinh doanh kém hoặc có những vấn đề liên quan đến pháp luật hay danh tiếng, giá cổ phiếu sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực.

Cách xác định thời điểm mua bán cổ phiếu hiệu quả

Phải chia sẻ thật rằng, xác định thời điểm mua bán cổ phiếu trong ngắn hạn là việc làm rất khó và gần như là bất khả thi để chính xác tuyệt đối.

Nếu bạn tìm cách để có thể quyết định mua, bán cổ phiếu đúng 100%, mua đúng đáy, bán đúng đỉnh thì xin chia buồn là sẽ không bao giờ có phương pháp thần kỳ đó.

Bởi trong ngắn hạn có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng tới giá cổ phiếu như:

• Diễn biến chung của thị trường
• Tình hình kinh doanh của doanh nghiệp
• Giao dịch của các cổ đông lớn,..

Ngoài ra, mỗi cổ phiếu lại có một hình mẫu giá khác nhau, do đó sẽ rất khó để bạn có thể xác định chính xác thời điểm mua, bán cổ phiếu.

Tuy nhiên theo kinh nghiệm của tôi, bạn có thể cải thiện khả năng xác định thời điểm của mình bằng các cách sau…

#1. Xác định chiến lược đầu tư rõ ràng

Mỗi chiến lược đầu tư khác nhau sẽ có một cách hành động mua, bán cổ phiếu khác nhau.

Xác định rõ chiến lược đầu tư sẽ giúp bạn không bị hành động theo cảm tính.

Nếu bạn là một nhà đầu tư cơ bản, hãy tập trung vào yếu tố nội tại của doanh nghiệp, bạn có thể tham khảo quan điểm Philip Fisher và Warren Buffett:

• Không nên bán cổ phiếu khi công ty đang có các dự án lớn và tiềm năng lớn trong tương lai.
• Hãy bán cổ phiếu khi công ty đang gặp vấn đề về quản lý, sản xuất hoặc thị trường.
• Nên bán cổ phiếu khi giá cổ phiếu vượt quá giá trị thực của nó và không còn hấp dẫn.
• Không bán cổ phiếu chỉ vì giá cổ phiếu tăng hoặc giảm.
• Bán cổ phiếu khi các chỉ số tài chính của công ty không còn ổn định hoặc có dấu hiệu suy giảm.
• Bán cổ phiếu khi bạn cần tiền để đầu tư vào các cơ hội tốt hơn.

Nếu bạn mua, bán cổ phiếu theo phân tích kỹ thuật:

• Bán cổ phiếu khi nó giảm giá 7-8% so với giá mua ban đầu.
• Bán cổ phiếu khi xu hướng chung của thị trường đảo chiều.
• Mua cổ phiếu khi cổ phiếu bắt đầu một xu hướng tăng
• Bán cổ phiếu khi cổ phiếu bắt đầu xu hướng giảm giá

Bạn nên chú ý rằng, phải tuân thủ chặt chẽ kỷ luật phương pháp đầu tư mà mình đã chọn.

Tránh trường hợp mua vì tín hiệu kỹ thuật nhưng lại không chịu cắt lỗ nếu xu hướng cổ phiếu đảo chiều, bạn có thể sẽ bị lỗ rất nặng đấy.

#2. Tìm hiểu thật kỹ doanh nghiệp

Theo kinh nghiệm của tôi ở thị trường chứng khoán Việt Nam, ngay cả các nhà đầu tư phân tích kỹ thuật chuyên nghiệp cũng sẽ chỉ giao dịch trên những cổ phiếu có nền tảng tốt và có niềm năng tăng trưởng.

Bởi phần lớn khối lượng và biến động giá của những doanh nghiệp có chất lượng kém đều rất” bất thường” và sẽ rất khó để bạn có thể kiếm tiền từ chúng.

Nếu hiểu rõ doanh nghiệp, bạn hoàn toàn có thể:

• Đánh giá được chất lượng doanh nghiệp, tiềm năng doanh nghiệp
• Dự phóng được kết quả kinh doanh của doanh nghiệp một cách tương đối trong 6 – 12 tháng tới.

Từ đó bạn có thể quyết định được thời điểm mua vào cổ phiếu hợp lý.

Lấy ví dụ về HPG, nếu như bạn có thể dự phóng kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp có tính chu kỳ cao như HPG thì tỷ suất sinh lời sẽ rất lớn…

Không ai hiểu rõ doanh nghiệp hơn chính ban lãnh đạo doanh nghiệp đó.

Chủ tịch Trần Đình Long mua vào rất nhiều cổ phiếu HPG vào đúng thời điểm công ty chuẩn bị bước vào pha tăng trưởng mạnh mẽ (dự án Dung Quất hoạt động)

HPG đã có 2 năm 2020 – 2021 cực kỳ rực rỡ, giá cổ phiếu tăng hơn 400% từ vùng chủ tịch Long mua vào cổ phiếu.

Tới tháng 4/2022, chủ tịch Long cũng đã dự báo ngành thép đảo chiều và kết quả kinh doanh của HPG trong năm 2022 cho thấy dự báo này là cực kỳ chuẩn xác.

Theo đó, giá cổ phiếu cũng đã giảm hơn 50% giá trị từ hồi đầu năm 2022.

Nếu bạn am hiểu tới mức có thể dự phóng tương đối chính xác kết quả kinh doanh của doanh nghiệp đó trong thời gian tới.

Tôi tin chắc rằng bạn sẽ rất giỏi trong việc xác định thời điểm mua, bán cổ phiếu.

#3. Sử dụng các công cụ kỹ thuật để hỗ trợ xác định điểm mua bán cổ phiếu

Đường trung bình động (Moving Average)

Đây là công cụ phổ biến nhất trong phân tích kỹ thuật, giúp xác định xu hướng của cổ phiếu. Nhà đầu tư thường sử dụng đường trung bình động 50 ngày và 200 ngày để xác định xu hướng dài hạn của cổ phiếu.

Ví dụ: Đường màu vàng MA50 cắt đường MA200 màu xanh cắt lên vào hồi cuối năm 2021 sẽ cho ra tín hiệu mua.

Khi đường MA50 cắt xuống MA200 vào tháng 7 năm 2022 đồng nghĩa với tín hiệu bán.

Chỉ báo RSI (Relative Strength Index)

Chỉ báo RSI giúp xác định mức độ mua bán quá mức của cổ phiếu. Khi RSI vượt quá mức 70, thị trường được xem là quá mua và có thể sẽ có sự điều chỉnh.

Ngược lại, khi RSI dưới mức 30, thị trường được xem là quá bán và có thể sẽ có sự hồi phục.

Ví dụ cổ phiếu MWG có 2 thời điểm có đường RSI xuống dưới vùng quá bán và sau đó đều tăng rất mạnh, bạn có thể mua cổ phiếu ở vùng giá này.

Một số công cụ khác mà bạn có thể sử dụng như: MACD, dải Bollinger,…

#4. Kết hợp phương pháp phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản

Trở lại với ví dụ của HPG, ví dụ như sau khi bạn đã tìm hiểu rất sâu về doanh nghiệp và biết được HPG sẽ tăng trưởng rất mạnh sau khi Dung Quất I đi vào hoạt động.

Bạn hoàn toàn có thể kết hợp thêm các chỉ báo kỹ thuật như tôi đã nói ở phần trước và lựa chọn điểm mua hợp lý khi đường MA50 cắt lên đường MA200.

Tại thời điểm tháng 3/2023 đường MA50 cũng cắt lên MA200, tuy nhiên nếu bạn cho rằng phải đợi tới 2025 khi Dung Quất II đi vào hoạt động thì HPG mới lại tăng trưởng đột phá thì không nên mua ở đây.

Từ ví dụ trên bạn có thể thấy, nếu kết hợp cả phương pháp cơ bản và kỹ thuật, chúng ta có thể giảm được rất nhiều tín hiệu kỹ thuật nhiễu, không thực sự chuẩn xác.

Kết luận

Tóm lại việc xác định thời điểm mua, bán cổ phiếu không phải dễ dàng, có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới quyết định mua bán cổ phiếu như:

• Phương pháp đầu tư
• Tình hình chung của thị trường
• Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp

Để xác định thời điểm mua bán cổ phiếu chuẩn xác, hiệu quả hơn bạn nên:

• Xác định chiến lược đầu tư rõ ràng
• Tìm hiểu thật kỹ doanh nghiệp
• Sử dụng các công cụ kỹ thuật để hỗ trợ xác định điểm mua, bán cổ phiếu
• Kết hợp phương pháp phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản

Ngoài ra trang bị kiến thức cần thiết sẽ giúp bạn rất nhiều trên con đường đầu tư lâu dài của mình:

• Đầu tư tăng trưởng là gì? Kinh nghiệm đầu tư tăng trưởng thực tế
• Hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính nhanh (trong 5 phút)
• Top 3 chiến lược đầu tư chứng khoán hiệu quả nhất (2023)