Thị trường chứng khoán là gì? Có nên đầu tư chứng khoán?

Tìm hiểu cặn kẽ về thị trường chứng khoán là chủ đề rất hay mà tôi luôn ao ước tất cả các bạn sinh viên theo học tài chính hay các nhà đầu tư chứng khoán nên nghiền ngẫm…

Bởi nếu nhìn lại thì, đa số nhà đầu tư thua lỗ trên thị trường chứng khoán đều không hiểu rõ bản chất thị trường là gì?

Tiếp cận với rất nhiều nhà đầu tư cá nhân, tôi thấy rằng chúng ta đều chưa coi chứng khoán như một loại tài sản dài hạn (như vàng hoặc đất đai).

Mà đa phần chúng ta đều chỉ quan tâm tới chứng khoán chỉ như là 3 chữ cái ABC với mức giá nhấp nháy bắt mắt hết ngày này qua tháng nọ.

Chúng ta mừng rỡ khi vừa chốt lãi vài chục phần trăm, rồi tặc lưỡi từ bỏ thị trường khi thua lỗ.

Thậm chí là mất gần như toàn bộ tài sản và gia đình cũng chỉ vì quan niệm sai về thị trường.

Với những nhà đầu tư lão làng có quan điểm đúng về thị trường, họ thường rất bình thản khi nắm giữ cổ phiếu nhiều năm và có mức lợi nhuận lên tới 300 – 500%…

Cổ phiếu CTR tăng gần 477% sau 5 năm

Hy vọng sau bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn rõ nét hơn về thị trường chứng khoán, từ đó có thể kiếm tiền bền vững trên thị trường.

Nhưng trước hết, hãy cùng tôi tìm hiểu những khái niệm cơ bản nhất về thị trường chứng khoán…

Thị trường chứng khoán là gì?

Theo định nghĩa:

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động phát hành, giao dịch mua bán các loại chứng khoán

Hàng hóa giao dịch trên thị trường chứng khoán là các cổ phiếu, trái phiếu.

Ví dụ như bạn cần vốn để mở rộng cửa hàng bán trái cây, nhưng vay ngân hàng thì quá rủi ro hoặc bạn không đáp ứng đủ tiêu chí để vay vốn.

Lúc này bạn có thể phát hành chứng khoán để huy động vốn…

Thị trường chứng khoán chính là nơi bạn cần tới để phát hành cổ phần đó và cũng là nơi để các nhà đầu tư tới để tìm mua chứng khoán phù hợp.

Chức năng thị trường chứng khoán 

Qua ví dụ trên bạn có thể nhận thấy thị trường chứng khoán có những chức năng chủ yếu sau:

Chức năng #1: Huy động vốn cho nền kinh tế

Sự hoạt động của thị trường chứng khoán giúp chuyển nguồn vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu.

Nguồn vốn dư thừa của bộ phận nhà đầu tư sẽ được huy động vào mục đích đầu tư phát triển như:

• Mở rộng dây chuyền sản xuất
• Nghiên cứu
• Xây dựng cơ sở vật chất,…

Từ đó nguồn vốn được huy động sẽ tạo ra lợi ích gia tăng cho xã hội và đây cũng là chức năng quan trọng nhất của thị trường chứng khoán.

Trở lại ví dụ ban đầu, nếu như chỉ duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh như hiện tại mà không làm gì khác bạn sẽ chỉ có 1 cửa hàng trái cây hoạt động.

Về phía nhà đầu tư, phần vốn dư thừa từ nhà đầu tư sẽ để gửi ngân hàng với lãi suất thấp.

Nhưng nhờ huy động vốn từ thị trường chứng khoán mà bạn có thể mở được thêm nhiều cửa hàng mới.

Giúp tạo thêm nhiều việc làm cho xã hội, kiếm thêm lợi nhuận để chia cho cổ đông góp vốn với lãi suất cao hơn gửi tiết kiệm.

Chức năng #2: Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng

Thị trường chứng khoán tạo ra một môi trường đầu tư lành mạnh cùng với các cơ hội lựa chọn phong phú, đa dạng.

Các loại chứng khoán trên thị trường rất khác nhau về tính chất và thời hạn, độ rủi ro và cho phép các nhà đầu tư có thể lựa chọn cho các loại hàng hóa phù hợp với khả năng, mục tiêu, sở thích của mình.

Chính vì vậy, Thị trường chứng khoán góp phần đáng kể trong việc làm tăng mức tiết kiệm quốc gia.

Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán

Nhờ có thị trường chứng khoán mà nhà đầu tư có thể chuyển đổi các chứng khoán họ sở hữu thành tiền mặt hay các loại chứng khoán khác khi họ muốn.

So với các kênh đầu tư khác như gửi tiết kiệm hay đầu tư bất động sản, bạn sẽ rất khó rút vốn trước thời hạn khi có nhu cầu tài chính bất ngờ.

Bạn không thể cắt một vài m2 đất ra bán hoặc rút tiền gửi trước thời hạn được.

Ngược lại với chứng khoán, bạn có thể bán 1 số lượng cổ phần nhất định như 1.000 cổ phiếu trong tổng số 50.000 cổ phiếu đang nắm giữ cực kì dễ dàng và thuận tiện.

Khả năng thanh khoản là một trong những đặc điểm hấp dẫn của chứng khoán đối với người đầu tư.

Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp

Thông qua thị trường chứng khoán mức độ hiệu quả, quy mô của doanh nghiệp được phản ánh một cách tương đối chính xác.

Điều này giúp cho việc đánh giá, so sánh hoạt động của các doanh nghiệp được nhanh chóng và thuận tiện.

Từ đó tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và kích thích áp dụng công nghệ mới, cải tiến sản phẩm.

Ví dụ với cổ phiếu HPG của thép Hòa Phát:

Như biểu đồ ở trên, chúng ta có thể thấy mức vốn hóa của HPG lên tới 126 ngàn tỷ, lớn hơn rất nhiều lần so với các doanh nghiệp cùng ngành khác.

Đây là thước đo khách quan nhất về doanh nghiệp khi được hàng triệu người tham gia đánh giá.

Bạn có thể xem biểu đồ so sánh ở trên với số liệu thực tế được cập nhật liên tục Phân tích cổ phiếu HPG | So sánh

Chức năng #3: Tạo môi trường giúp chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô

Các chỉ báo của thị trường chứng khoán phản ánh động thái của nền kinh tế một cách nhạy bén, chính xác.

Giá các chứng khoán tăng lên cho thấy đầu tư đang mở rộng và nền kinh tế tăng trưởng.

Và ngược lại giá chứng khoán giảm cho thấy các dấu hiệu tiêu cực của nền kinh tế.

Vì thế:

Thị trường chứng khoán được gọi là phong vũ biểu của nền kinh tế

Và cũng là một công cụ quan trọng nhằm giúp chính phủ thực hiện chính sách kinh tế vĩ mô.

Ngoài ra, chính phủ cũng có thể sử dụng một số chính sách và biện pháp tác động vào TTCK. Nhằm định hướng đầu tư bảo đảm sự phát triển cân đối của nền kinh tế.

Theo kinh nghiệm của tôi, thị trường chứng khoán thường phản ánh trước nền kinh tế 3 – 6 tháng.

Tới quý IV-2022 tăng trưởng GDP và xuất nhập khẩu cho thấy những dấu hiệu bị chậm lại nhưng TTCK đã giảm từ quý II-2022.

Do đó để đầu tư chứng khoán hiệu quả, bạn cần nhìn một cách tổng thể và hướng tới đầu tư dài hạn.

Thời điểm để có mức lợi nhuận tốt nhất lại là lúc mọi người bi quan nhất!

Lịch sử hình thành và sự phát triển của thị trường chứng khoán

Ở trên thế giới người ta cho rằng vào những năm 1400 và 1500, các TTCK đầu tiên trên thế giới ra đời ở thành phố Bruges, Bỉ và các thành phố Flanders, Ghent, Rotterdam ở Hà Lan.

Tất cả các thị trường chứng khoán sơ khai này đều không có cổ phiếu, thứ khi ấy còn chưa tồn tại.

Thay vào đó, người môi giới và cho vay tập trung lại đây để giao dịch các món nợ của công ty, Chính phủ và cả nợ cá nhân.

Mãi tới năm 1602 cùng với sự thành lập Công ty Đông Ấn Hà Lan, SGDCK Amsterdam được coi là sàn giao dịch chứng khoán đầu tiên và lâu đời nhất.

Tại đây, diễn ra các giao dịch của trái phiếu Chính phủ và cổ phiếu của các công ty.

Lịch sử phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam

Ở Việt Nam, mở đầu bằng việc thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Việt Nam vào ngày 28-11-1996 theo Nghị định số 75/CP của Chính phủ.

Chưa đầy 4 năm sau đó, ngày 28-7-2000, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE) đã chính thức đi vào hoạt động, thực hiện phiên giao dịch đầu tiên với 2 mã cổ phiếu REE và SAM.

Cổ phiếu REE tăng trưởng 5.917% sau 20 năm 

Cổ phiếu SAM tăng 777% sau 20 năm 

Không lâu sau đó, Trung tâm Giao dịch chứng khoán (TTGDCK) Hà Nội – HNX cũng chính thức ra mắt vào ngày 8/3/2005.

Nếu như HOSE là nơi niêm yết giao dịch chứng khoán của những công ty lớn, thì HNX là nơi tập trung niêm yết của các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Trong hơn 20 năm qua, thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua khá nhiều biến động, nhưng cũng đang phát triển ngày càng mạnh mẽ, qua nhiều giai đoạn khác nhau.

Trong đó, thị trường được chia thành 2 loại đó là thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp…

Phân loại thị trường chứng khoán 

Thị trường sơ cấp là nơi cổ phiếu lần đầu phát hành từ công ty để hút một nguồn vốn đầu tư – đây là cách giúp họ có thể huy động một số vốn trên thị trường chứng khoán.

Phần lớn những người mua trên thị trường sơ cấp là các tổ chức lớn hay quỹ đầu tư.

Ví dụ: Vinfast dự kiến sẽ huy động 2 tỷ $ từ hoạt động IPO ở Mỹ, khi đó Vinfast sẽ phát hành thêm cổ phần để đổi lấy tiền của các nhà đầu tư phục vụ hoạt động kinh doanh.

Thị trường thứ cấp, tại đây cổ phiếu được mua bán lại sau khi phát hành trên thị trường sơ cấp.

Người mua tại thị trường thứ cấp sẽ tiến hành mua bán đối với các nhà đầu tư chứng khoán khác trên thị trường.

Chính vì thế trên thị trường thứ cấp, không có tiền mới được sinh ra mà chỉ là chuyển đổi quyền sở hữu chứng khoán giữa người mua và bán.

Thị trường thứ cấp chính là nơi diễn ra hoạt động mua bán cổ phiếu hằng ngày của bạn hay nhiều nhà đầu tư khác.

Khi bạn mua bán cổ phiếu ở đây, doanh nghiệp sẽ không ảnh bị ảnh hưởng gì tới hoạt động sản xuất, do phân vốn đã huy động ở hoạt động IPO.

Ví dụ khi bạn bán 1.000 cổ phiếu HPG ~ 20 triệu không có nghĩa là rút 20 triệu đồng ra khỏi HPG mà chỉ là trao tay cho nhà đầu tư khác.

Do đó, có rất nhiều doanh nghiệp không quan tâm tới giá cổ phiếu trên thị trường, bởi hoạt động của họ vẫn diễn ra bình thường.

Chúng ta sẽ đi tới phần tiếp theo là chỉ số thị trường chứng khoán.

Chỉ số thị trường chứng khoán là gì?

Chỉ số chứng khoán được định nghĩa là chỉ số phản ánh giá trị thị trường của một nhóm các cổ phiếu cụ thể trên thị trường chứng khoán

Các cổ phiếu trên được nhóm lại giúp nhà đầu tư dễ dàng theo dõi diễn biến của nhóm cổ phiếu cụ thể thông qua 1 chỉ số duy nhất.

Các cổ phiếu này có thể là:

• Cùng ngành kinh doanh
• Cùng sở giao dịch
• Cùng mức vốn hóa thị trường
• Cùng lĩnh vực hoạt động

Ví dụ như nhờ việc nhóm các cổ phiếu cùng ngành Tài chính, bạn có thể dễ dàng chọn được ngành có tiềm năng tăng trưởng hấp dẫn và định giá rẻ.

Một số chỉ số chứng khoán tại Việt Nam:

• Chỉ số VN30: Dựa trên top 30 doanh nghiệp có vốn hóa, thanh khoản lớn nhất sàn Hose
• Chỉ số HNX30: Dựa trên top 30 doanh nghiệp có vốn hóa, thanh khoản lớn nhất sàn HNX
• Chỉ số VNFIN LEAD: Chỉ số theo dõi biến động cổ phiếu ngành tài chính

Hoặc các chỉ số chứng khoán nổi tiếng khác trên thế giới:

• Chỉ số S&P 500: Dựa trên cổ phiếu phổ thông của 500 công ty có vốn hóa thị trường lớn nhất niêm yết trên sàn NYSE hoặc NASDAQ.
• Chỉ số trung bình công nghiệp Dow 30 (DJIA), theo dõi 30 công ty đại chúng vốn hóa lớn đang giao dịch trên sàn giao dịch New York và NASDAQ
• Chỉ số Nasdaq 100: 100 công ty có giá trị thị trường lớn nhất được niêm trên sàn NASDAQ

Sau khi nắm chắc về những khái niệm cơ bản của thị trường chứng khoán, chúng ta sẽ đi tới phần rất quan trọng…

Cách thị trường chứng khoán vận hành

Đây là điểm mà nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý bởi hiểu rõ cách thị trường vận hành sẽ giúp bạn tránh những sai lầm không cần thiết.

Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán hoạt động theo 3 nguyên tắc cơ bản:

Nguyên tắc trung gian: Mọi hoạt động giao dịch trên thị trường chứng khoán đều được thực hiện thông qua các tổ chức trung gian để đảm bảo cho các loại chứng khoán là hợp pháp, tránh giả mạo

Nguyên tắc đấu giá: Giá chứng khoán được xác định thông qua việc đấu giá giữa các lệnh mua và các lệnh bán. Tất cả các thành viên tham gia thị trường đều không thể can thiệp vào việc xác định giá này.

Nguyên tắc công khai: Tất cả các hoạt động trên thị trường chứng khoán đều phải đảm bảo tính công khai.

Sở giao dịch chứng khoán công bố các thông tin về giao dịch chứng khoán trên thị trường. Các tổ chức niêm yết công bố công khai các thông tin tài chính định kỳ, các sự kiện bất thường xảy ra đối với công ty…

Ví dụ như trên website của công ty cổ phần thế giới di động (MWG) đã niêm yết thì phải công bố các thông tin về tình hình hoạt động của công ty.

Do đó bạn có thể truy cập vào website của công ty mà bạn muốn tìm hiểu để tải các báo cáo cần thiết.

Có một vài doanh nghiệp chưa hoặc quên công bố trên website chính thức của công ty bạn có thể tra cứu trực tiếp trên cổng thông tin được công bố trên sở HOSE và HNX.

Các nguyên tắc trên đây nhằm đảm bảo cho giá cả chứng khoán được hình thành một cách thống nhất, công bằng cho tất cả các bên giao dịch.

Các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán 

Thị trường chứng khoán là nơi tập trung rất nhiều kẻ mua, người bán.

Vậy những người sẽ tham gia trực tiếp mua bán cạnh tranh với bạn là ai?

Nhà phát hành

Nhà phát hành là các tổ chức cần vốn và thực hiện huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán.

Thông thường nhà phát hành bao gồm:

• Chính phủ và chính quyền địa phương: Phát hành các trái phiếu chính phủ và trái phiếu địa phương
• Doanh nghiệp: Phát hành cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp

Đây là chủ thể quan trọng của thị trường bởi thị trường chứng khoán giao dịch cổ phiếu của họ.

Nếu doanh nghiệp không có nhu cầu huy động vốn và phát hành chứng khoán ra ngoài công chúng thì bạn sẽ không mua được cổ phiếu của doanh nghiệp này.

Ví dụ như ở Việt Nam có những doanh nghiệp hoạt động rất tốt, rất tiềm năng như:

• Sữa TH True Milk
• Công ty cổ phần Tân Cảng Sài Gòn
• Công ty CP Fastech Asia – Coolmate

Nhưng họ không có nhu cầu vốn cấp thiết hoặc có thể huy động được từ nhiều nguồn khác nên không niêm yết trên thị trường.

Bạn nên nhớ rằng mục đích cuối cùng của nhà phát hành trên TTCK là huy động vốn.

Do đó họ thường có xu hướng làm kết quả kinh doanh tốt hơn tại thời điểm phát hành cổ phiếu, huy động vốn

Cổ phiếu LCG thường tăng rất mạnh tại thời điểm huy động, bán phát hành thêm cổ phiếu.

Bạn nên cực kỳ cẩn trọng khi mua cổ phiếu của các doanh nghiệp mới niêm yết lần đầu (IPO) hoặc bán phát hành thêm cổ phiếu ra ngoài công chúng.

Chủ thể đầu tư:

Các chủ thể đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán với mục đích kiếm lợi nhuận từ việc giao dịch chứng khoán. Những chủ thể này bao gồm:

Nhà đầu tư cá nhân: Đây là những chủ thể đơn lẻ, tham gia vào thị trường với mục đích tìm kiếm lợi nhuận cá nhân. 

Những người này có thể là tay mơ nhưng cũng có thể là nhà đầu tư chuyên nghiệp. Dựa vào trình độ mà số tiền lãi hay lỗ sẽ khác nhau.

Ở thị trường chứng khoán Việt Nam có tới 90% chủ thể đầu tư là các đầu tư cá nhân, vậy nên thị trường thường biến động rất mạnh do các nhà đầu tư cá nhân thường có tâm lý đám đông.

Nhà đầu tư tổ chức: Đây thường là những công ty hoặc quỹ đầu tư tham gia giao dịch chứng khoán trên thị trường.

Các tổ chức đầu tư thường có lượng tiền vốn rất lớn và nắm giữ nhiều chứng khoán trong tay. Để quản lý được lượng lớn tài sản này đồng nghĩa với việc phải có đội ngũ chuyên viên giàu kinh nghiệm.

Có thể kể tới như:

• Quỹ đầu tư: Ví dụ Dragon Capital, Vinacapital, PYN Fund Management
• Bộ phận tự doanh (đầu tư) của các công ty chứng khoán

Tuy nhiên các cổ chức này thường bị rút vốn khi trường giảm và huy động được rất nhiều vốn khi thị trường tăng, do đó tỷ suất lợi nhuận thường không quá vượt trội.

Khối ngoại

Về bản chất khối ngoại vẫn thuộc nhà đầu tư cá nhân hoặc đầu tư tổ chức nhưng có yếu tố nước ngoài.

Do đó Sở chứng khoán tách riêng nhóm này ra làm một chủ thể độc lập và được thống kê giao dịch riêng.

Theo tôi, khối ngoại ngoài đóng vai trò như nhà đầu tư thông thường, giao dịch của họ còn cho thấy 1 tín hiệu cho thấy thị trường chứng khoán có hấp dẫn hay không?

Như trong biểu đồ ta thấy những năm 2012 và 2017 khi khối ngoại mua nhiều đều là thời điểm Việt Nam có bước chuyển biến mạnh mẽ về chính trị, kinh tế.

Chỉ số VN-Index cũng tăng khá mạnh sau đó.

Tại thời điểm tôi viết bài này là cuối tháng 1/2023 khối ngoại cũng đang rất tích cực mua ròng bắt đáy thị trường khi VN-Index đang ở mức định giá rẻ.

Chủ thể kinh doanh trên thị trường chứng khoán

Đây là chủ thể tác động rất nhiều tới thị trường chứng khoán mà bạn sẽ thường xuyên làm việc.

Công ty chứng khoán: Đây là đơn vị trung gian đứng giữa tổ chức phát hành và các bên đầu tư.

Công ty chứng khoán cung cấp các dịch vụ cơ bản như: Mua, bán chứng khoán, cho vay ký quỹ, môi giới chứng khoán, tư vấn phát hành,…

Do đây là tổ chức kinh doanh trên thị trường chứng khoán nên họ sẽ bị thúc đẩy bởi mục tiêu lợi nhuận.

Phần lớn lợi nhuận của các công ty chứng khoán đến từ phí giao dịch chứng khoán và cho vay margin chứ không phải từ lợi nhuận của khách hàng…

Do đó bạn nên cân nhắc thật kỹ các báo cáo phân tích, khuyến nghị của môi giới hay thậm chí là chính sách vay margin dài hạn của các CTCK.

Trong đợt điều chỉnh mạnh của VN-Index năm 2022 thì có 1 phần nguyên nhân không nhỏ đến từ chính sách margin của các CTCK thay đổi đột ngột:

• Yêu cầu bạn nộp thêm tiền ký quỹ vì CTCK thay đổi tỷ lệ ký quỹ
• Yêu cầu bạn nộp thêm tiền ký quỹ vì loại cổ phiếu ra khỏi danh sách vay margin
• Thay đổi ngày xử lý call margin là T+0 thay vì T+2 như thường lệ

Chủ tịch công ty Công ty Cổ phần Phát triển nhà Bà Rịa-Vũng Tàu bị bán giải chấp (force sell) do công ty chứng khoán thay đổi chính sách đột ngột.

Tất cả những chính sách này đều rất đột ngột và gây cực kỳ nhiều khó khăn cho nhà đầu tư khi phải xoay một khoản tiền bổ xung lớn trong thời gian ngắn.

Nhất là trong giai đoạn thị trường đang giảm sâu.

Chủ thể vận hành, quản lý thị trường

Chủ thể cuối cùng trên thị trường chứng khoán là vận hành, quản lý thị trường…

Các chủ thể vận hành sẽ đảm bảo việc mua bán, giao dịch chứng khoán dựa trên pháp luật và các quy định cụ thể.

Ở Việt Nam Bộ Tài chính trực tiếp chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Trong đó Ủy ban chứng khoán Nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính trực tiếp tiếp điều hành thị trường chứng khoán

Sở Giao dịch Chứng khoán: Là một pháp nhân được thành lập nhằm mục đích tổ chức giao dịch chứng khoán và hoạt động dựa trên quy định của pháp luật và Ủy ban chứng khoán.

Tóm lại, nắm rõ từng chủ thể hoạt động trên TTCK cũng như đặc điểm, mục đích của họ sẽ giúp bạn tự tin hơn rất nhiều và tự mình làm sáng tỏ được rất nhiều vấn đề.

Phân loại chứng khoán 

Chứng khoán là tài sản được giao dịch trên thị trường chứng khoán, có 2 loại chứng khoán chính là:

• Cổ phiếu
• Trái phiếu

Còn một vài loại chứng khoán nữa như: Chứng chỉ quỹ, chứng quyền, chứng khoán phái sinh,…

Trong khuôn khổ bài viết này tôi sẽ chỉ giới thiệu tới bạn 2 loại chứng khoán chính như đã kể trên.

Cổ phiếu 

Đây là loại chứng khoán rất quen thuộc nhất với các nhà đầu tư cá nhân.

Các mã chứng khoán như HPG, MBB, FPT mà bạn vẫn đang mua bán mỗi ngày chính là cổ phiếu.

Có hai loại cổ phiếu là:

• Cổ phiếu thường
• Cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu thường 

Cổ phiếu thường (hay cổ phiếu phổ thông) là chứng chỉ thể hiện quyền sở hữu của cổ đông trong doanh nghiệp, cho phép cổ đông được hưởng những quyền lợi thông thường của doanh nghiệp cổ phần.

Khi bạn mua cổ phiếu bất kì qua phiên khớp lệnh, đó chính là cổ phiếu thường.

Người nắm giữ cổ phiếu thường là cổ đông của doanh nghiệp, và được nhận các quyền lợi như:

• Quyền trong quản lý và kiểm soát doanh nghiệp: Cổ đông có quyền tham gia bỏ phiếu, ứng cử vào Hội đồng quản trị, tham gia quyết định các vấn đề quan trọng đối với hoạt động của doanh nghiệp.
• Quyền đối với tài sản của doanh nghiệp: Cổ đông được quyền nhận phần lợi nhuận của doanh nghiệp chia cho cổ đông hàng năm dưới hình thức cổ tức.
  Trong trường hợp, doanh nghiệp phá sản hay giải thể, cổ đông được quyền nhận một phần giá trị còn lại của doanh nghiệp (sau khi đã thanh toán các khoản nợ, các chi phí và thanh toán cho cổ đông ưu đãi).
• Quyền chuyển nhượng cổ phần sở hữu: Cổ đông có quyền chuyển nhượng quyền sở hữu cổ phần cho người khác bằng cách bán lại trên thị trường chứng khoán.

 

Bạn sẽ thấy quyền lợi của cổ đông được thể hiện rõ nhất ở mỗi lần họp cổ đông thường niên khi được tham gia chất vật, biểu quyết các vấn đề quan trọng của doanh nghiệp.

Cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu trong công ty cổ phần.

Thêm vào đó cho phép người nắm giữ cổ phiếu ưu đãi được hưởng một số quyền lợi ưu đãi hơn so với cổ phiếu thường.

Các ưu đãi này có thể là:

• Cổ phiếu ưu đãi quyền biểu quyết: Số phiếu biểu quyết của cổ phiếu ưu đãi này nhiều hơn số phiếu biểu quyết của cổ phiếu thường.
• Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi cổ tức sẽ nhận được mức cổ tức cố định, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
  Cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi không có quyền tham gia, biểu quyết hay đề bạt thành viên vào Hội đồng quản trị của doanh nghiệp.
• Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại:Người nắm giữ cổ phiếu ưu đãi hoàn lại có quyền yêu cầu doanh nghiệp hoàn trả lại số vốn góp vào bất kỳ thời điểm nào (theo thỏa thuận được ghi trên cổ phiếu).

Người nắm giữ cổ phiếu ưu đãi hoàn lại không có quyền tham dự, biểu quyết hay đề cử người vào Hội đồng quản trị.

Với nhiều quyền lợi hơn cổ phiếu thông thường, vậy làm thế nào để sở hữu cổ phiếu ưu đãi?

Tiếc rằng các nhà đầu tư cá nhân gần như không có cơ hội mua cổ phiếu ưu đãi.

Bởi doanh nghiệp sẽ chỉ phát hành cổ phiếu ưu đãi cho một vài đối tượng đặc biệt hoặc trong trường hợp đặc biệt.

Ví dụ: Tháng 9/2021 Công ty Thành Thành Công – Biên Hòa (Mã: SBT) phát hành 21.6 triệu cổ phiếu ưu đãi cổ tức, có quyền chuyển đổi cho Deutsche Investitions (DEG).

Với giá 30.000đ/cp, giá trị ước tính khoảng 647 tỷ cho một đối tượng duy nhất. Chắc chắn sẽ không có nhà đầu tư cá nhân nào mua được.

Trái phiếu

Trái phiếu là một loại giấy tờ chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu một khoản tiền cụ thể, trong một khoảng thời gian quy định và với một mức lãi suất xác định.

Ví dụ:

Vietcombank phát hành phát hành trái phiếu Vietcombank có mệnh giá 10 triệu VNĐ, kỳ hạn 2 năm với lãi suất 10%/năm.

Nghĩa là, nếu bạn sở hữu 10 trái phiếu nói trên thì…

Vietcombank có nghĩa vụ phải trả cho bạn 100 triệu VNĐ sau 2 năm, kèm theo mỗi năm phải trả cho bạn 10 triệu VNĐ tiền lãi.

Bạn hoàn toàn có thể mua bán trái phiếu như một cổ phiếu thông thường.

Vậy chúng ta Có nên đầu tư chứng khoán không?

Trong một buổi phỏng vấn với CNBC hồi năm 2021, Bill Gates nói rằng:

108.8 TỶ $ TÀI SẢN CỦA TÔI CHO THẤY THẾ GIỚI THẬT BẤT CÔNG.

Sau khi về hưu, tôi kiếm được rất nhiều tiền từ số cổ phần ở Microsoft. Trong khi đó những người thực sự vận hành nó, đi làm 8 tiếng một ngày nhận về số tiền lương không tương xứng và gánh thêm nhiều loại thuế thu nhập.

Phát biểu của Bill Gates cho thấy tài sản của người người cầm cổ phiếu tốt tăng nhanh hơn rất nhiều so với những nhân viên chăm chỉ biết làm công ăn lương thông thường.

Do đó, đầu tư vào thị trường chứng khoán có thể là một cách tuyệt vời để tăng thu nhập, tiến gần tới mục tiêu tự do tài chính.

Theo thống kê của Dragon Capital dù ở bất kì khung thời gian 5 năm – 21 năm, đầu tư vào thị trường trường chứng khoán luôn đem lại lợi nhuận vượt trội.

Cổ phiếu MWG tăng 733% sau 8 năm

Nếu bạn lựa chọn đúng cổ phiếu, lợi nhuận từ đầu tư chứng khoán sẽ rất bất ngờ…

Bởi khi là cổ đông bạn sẽ được chia một phần lợi nhuận của công ty.

Chính điều này mở ra cho bạn một cơ hội không tưởng, đó là được đồng hành cùng ban lãnh đạo doanh nghiệp – những người cực kỳ tài năng.

Nếu như cho bạn một số tiền tương tự như họ vào 10 – 20 năm trước thì chắc chắn bạn cũng không thể nào xây dựng được những doanh nghiệp như VinGroup hay Hòa Phát,…

Kết luận

Tóm lại thị trường chứng khoán cung cấp nhiều cơ hội đầu tư có mức sinh lời vượt trội hơn so với các kênh đầu tư khác.

Nhưng bạn cần có một kế hoạch đầu tư chi tiết và quản lý rủi ro một cách hiệu quả.

Bạn nên nhớ rằng cơ hội chỉ tới với những người có đủ kiến thức và chăm chỉ, tham khảo thêm:

• Cần bao nhiêu tiền để đầu tư chứng khoán?
• 5 sai lầm đầu tư mà nhà đầu tư F0 hay gặp phải (Bạn cần biết để tránh)
• Mở tài khoản chứng khoán NHANH (chưa đến 3 phút)