Tài sản ngắn hạn và 4 lưu ý nhà đầu tư cần phải nắm rõ

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng phức tạp và thị trường chứng khoán biến động, việc đầu tư chứng khoán đòi hỏi phải dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về tài chính doanh nghiệp. 

Một trong những yếu tố quan trọng nhất mà nhà đầu tư cần xem xét chính là tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp. Nó không chỉ phản ánh khả năng thanh khoản và dòng tiền của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến quyết định đầu tư và tiềm năng tăng trưởng.

Tài sản ngắn hạn là gì?

Còn được biết đến với tên gọi khác là tài sản lưu động, là những tài sản mà doanh nghiệp dự định chuyển đổi thành tiền mặt hoặc sử dụng trong vòng một năm hoặc trong một chu kỳ kinh doanh thông thường, tùy vào điều kiện nào dài hơn.

Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC  tài sản ngắn hạn bao gồm:

• Tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt
• Đầu tư tài chính ngắn hạn
• Các khoản phải thu
• Hàng tồn kho
• Và các khoản tài sản ngắn hạn khác

Các tài sản ngắn hạn của Công ty Cổ phần Đầu tư Nam Long (NLG)

Đây là những tài sản quan trọng trong việc duy trì hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp và đáp ứng các nhu cầu tài chính ngắn hạn.

Sau khi đã hiểu rõ định nghĩa, chúng ta sẽ tiếp tục khám phá các đặc điểm nổi bật của chúng. Những đặc điểm này không chỉ làm nổi bật tầm quan trọng của các loại tài sản này trong quản lý tài chính doanh nghiệp mà còn giúp bạn đánh giá một cách hiệu quả khả năng sinh lời và mức độ an toàn của khoản đầu tư của mình.

Tài sản ngắn hạn có đặc điểm gì?

Tính Lưu Động Cao: có khả năng chuyển đổi thành tiền mặt hoặc được sử dụng trong vòng một năm một cách dễ dàng, làm cho chúng có tính lưu động cao. Điều này giúp doanh nghiệp có khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn và duy trì hoạt động kinh doanh mà không gặp trở ngại.

Biến Đổi Theo Chu Kỳ Kinh Doanh: có thể biến đổi theo chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp.

Ví dụ, hàng tồn kho có thể tăng lên trong mùa cao điểm và giảm xuống trong mùa thấp điểm, hoặc các khoản phải thu tăng lên khi doanh nghiệp bán hàng chịu kỳ hạn thanh toán.

Hàng tồn kho của CTCP Đường Quảng Ngãi tăng đột biến trong Q1.2023

Sau khi hiểu rõ về khái niệm và đặc điểm, chúng ta sẽ tiến sâu hơn vào việc khám phá các nhóm tài sản ngắn hạn cụ thể. Mỗi nhóm tài sản không chỉ mang những đặc điểm riêng biệt mà còn đóng góp vào việc duy trì dòng tiền và hỗ trợ hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp.

Tiếp theo, chúng ta sẽ xem xét từng nhóm và ví dụ điển hình để hiểu rõ hơn về vai trò và tầm quan trọng của chúng trong quản lý tài chính doanh nghiệp.

Các nhóm tài sản ngắn hạn

Mỗi nhóm tài sản ngắn hạn đều có những đặc điểm và vai trò riêng biệt trong việc hỗ trợ hoạt động kinh doanh và tăng cường tính thanh khoản cho doanh nghiệp. Quản lý hiệu quả các nhóm tài sản này giúp doanh nghiệp tối ưu hóa dòng tiền, tận dụng cơ hội kinh doanh và giảm thiểu rủi ro tài chính.

Dưới đây là chi tiết về các nhóm chính và ví dụ điển hình cho mỗi loại:

Tiền mặt và các khoản tương đương tiền

Tiền mặt bao gồm tiền pháp định và các khoản tiền gửi có thể rút ngay mà không chịu rủi ro mất giá.

Tương đương tiền mặt là những khoản đầu tư tài chính ngắn hạn, dễ dàng chuyển đổi thành một lượng tiền mặt xác định, và ít rủi ro biến động giá.

Các khoản đầu tư trong ngắn hạn

Đầu tư vào chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu có thể bán ra trong một kỳ hạn ngắn (thường dưới một năm) để tạo ra lợi nhuận hoặc để quản lý dòng tiền hiệu quả.

Các khoản đầu tư tài chính của Công ty Cổ phần FPT

Các khoản phải thu

Các khoản phải thu, thường được biết đến trong kế toán và tài chính doanh nghiệp, là số tiền mà khách hàng hoặc bên thứ ba nợ doanh nghiệp từ việc bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ chưa được thanh toán.

Các khoản phải thu ngắn hạn của Công ty Cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động

Hàng tồn kho

Bao gồm nguyên liệu thô, sản phẩm dở dang và hàng hóa thành phẩm. Hàng tồn kho là tài sản quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động sản xuất và bán hàng mà không bị gián đoạn.

Hàng tồn kho của Công ty Cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT (FRT)

Các tài sản ngắn hạn khác

Bao gồm các khoản mục không thuộc các nhóm trên nhưng vẫn được xem là tài sản ngắn hạn do kỳ vọng chuyển đổi thành tiền mặt hoặc sử dụng trong vòng một năm.

Ví dụ: Thuế GTGT được hoàn lại, tài sản thuần từ hợp đồng thuê tài chính ngắn hạn.

Tài sản ngắn hạn khác của Công ty Cổ phần Tập đoàn Hòa Phát

Sau khi đã hiểu rõ về các nhóm tài sản này và ví dụ điển hình cho mỗi loại, bước tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu làm thế nào để tính toán và đánh giá một cách chính xác.

Cách tính tài sản ngắn hạn không chỉ giúp doanh nghiệp quản lý tài chính hiệu quả mà còn cung cấp thông tin quan trọng cho chúng ta – các nhà đầu tư cá nhân trong quá trình phân tích báo cáo tài chính giúp đánh giá giá trị và tiềm năng của doanh nghiệp.

Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về phương pháp và công thức cần thiết để tính toán tài sản ngắn hạn, từ đó giúp nhà đầu tư có cái nhìn rõ ràng hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Cách tính tài sản ngắn hạn

Là yếu tố quan trọng giúp phản ánh khả năng thanh khoản và tài chính của doanh nghiệp trong ngắn hạn. Để tính toán chúng ta cần sử dụng một công thức cụ thể và lưu ý một số điểm quan trọng trong quá trình tính toán.

Công Thức Tính

Được tính bằng tổng giá trị của tất cả các khoản mục tài sản ngắn hạn mà doanh nghiệp sở hữu. Công thức cơ bản như sau:

Tài sản ngắn hạn = Tiền mặt và tương đương tiền + Các khoản đầu tư ngắn hạn + Các khoản phải thu + Hàng tồn kho + Chi phí trả trước + Các tài sản ngắn hạn khác

TS ngắn hạn của Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh (BMP)

So sánh tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn

Trong quản lý tài chính doanh nghiệp, việc phân biệt và hiểu rõ giữa tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn là rất quan trọng. Mỗi loại tài sản đều có những đặc điểm và vai trò riêng biệt đối với hoạt động kinh doanh và chiến lược tài chính của doanh nghiệp.

Dưới đây là một so sánh chi tiết giữa hai loại tài sản này:

Định Nghĩa và Thời Gian Sử Dụng

• Tài sản ngắn hạn: Còn được gọi là tài sản lưu động, là những tài sản dự kiến được chuyển đổi thành tiền mặt hoặc sử dụng lên trong vòng một năm hoặc một chu kỳ kinh doanh (tùy vào cái nào lâu hơn). Bao gồm tiền mặt, các khoản đầu tư ngắn hạn, các khoản phải thu, hàng tồn kho, và chi phí trả trước.
• Tài sản dài hạn: Còn được gọi là tài sản cố định, là những tài sản được dự định sử dụng trong doanh nghiệp trong một thời gian dài hơn một năm. Bao gồm bất động sản, máy móc, thiết bị, bằng sáng chế, và các khoản đầu tư dài hạn khác.

Vai Trò và Mục Đích

• Tài sản ngắn hạn: Chủ yếu hỗ trợ cho hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp, đảm bảo tính thanh khoản và khả năng thanh toán nợ ngắn hạn. Tài sản ngắn hạn giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định và phản ứng linh hoạt với các thay đổi về nhu cầu tài chính.
• Tài sản dài hạn: Hỗ trợ các mục tiêu và hoạt động dài hạn của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp tạo ra sản phẩm và dịch vụ, mở rộng quy mô, và tăng trưởng. Tài sản dài hạn đại diện cho sự đầu tư vào tương lai và thường được kỳ vọng mang lại lợi ích kinh tế trong nhiều năm.

Đọc thêm: Tài sản dài hạn là gì? 6 điều bạn nhất định phải biết

Tác Động Đến Quyết Định Đầu Tư

• Nhà đầu tư: Thường xem xét cả tài sản ngắn hạn và dài hạn để đánh giá khả năng tài chính, sức khỏe kinh doanh, và tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp. Tài sản ngắn hạn cung cấp cái nhìn về khả năng thanh khoản và quản lý dòng tiền, trong khi tài sản dài hạn phản ánh sự đầu tư và tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

Tài sản ngắn hạn đóng vai trò gì với các doanh nghiệp?

Giữ một vị trí không thể thiếu trong việc duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh của mọi doanh nghiệp. Dưới đây là những vai trò chính mà tài sản ngắn hạn đóng góp vào thành công của doanh nghiệp:

Đảm Bảo Tính Thanh Khoản

Đặc biệt là tiền mặt và các khoản tương đương tiền, cung cấp cho doanh nghiệp khả năng thanh toán ngay lập tức các khoản nợ ngắn hạn và chi phí hoạt động hàng ngày. Điều này giúp doanh nghiệp tránh được tình trạng thiếu hụt tiền mặt, đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra suôn sẻ và ổn định.

Hỗ Trợ Quyết Định Đầu Tư

Với một khoản tài sản ngắn hạn đáng kể, doanh nghiệp có thể nắm bắt các cơ hội đầu tư mà không cần phải dựa vào việc vay mượn với lãi suất cao. Điều này giúp tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro tài chính.

Phản Ánh Sức Khỏe Tài Chính

Phản ánh khả năng thanh khoản và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp trong ngắn hạn. Một tỷ lệ tài sản ngắn hạn cao so với tổng tài sản cho thấy doanh nghiệp có khả năng đối phó tốt với các biến động tài chính và thị trường.

Tại Sao Nhà Đầu Tư Cần Quan Tâm Tới Tài Sản Ngắn Hạn?

Đánh Giá Khả Năng Thanh Khoản

Bạn có thể sử dụng thông tin về tài sản ngắn hạn để đánh giá khả năng thanh khoản của doanh nghiệp, tức là khả năng của doanh nghiệp trong việc đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn mà không cần phải bán tài sản dài hạn hoặc tìm kiếm nguồn tài chính bên ngoài.

Tỷ lệ tài sản ngắn hạn so với nợ ngắn hạn cao cho thấy một doanh nghiệp có khả năng thanh toán cao, làm giảm rủi ro đầu tư.

Ví dụ: Công ty cổ phần FPT (FPT), tại ngày 31/12/2023, đang vay tới 14,045 tỷ ~ 45% vốn chủ sở hữu

Nhưng đồng thời doanh nghiệp này cũng đang có tới hơn 24 nghìn tỷ tiền và các khoản đầu tư ngắn hạn. Bạn hoàn toàn có thể yên tâm về khả năng hoạt động cũng như nguồn lực đầu tư các dự án mới của công ty.

Số liệu tài chính quý 4.2023 của FPT

Phân Tích Hiệu Suất Hoạt Động

Cung cấp cái nhìn vào cách doanh nghiệp quản lý vòng quay tiền mặt và các khoản phải thu, cũng như hiệu quả quản lý hàng tồn kho. Phân tích này giúp nhà đầu tư hiểu được khả năng của doanh nghiệp trong việc chuyển đổi tài sản thành doanh thu và lợi nhuận.

Chỉ số hiệu suất hoạt động của Công ty Cổ phần Hàng không VietJet (VJC)

Dự Báo Tiềm Năng Tăng Trưởng

Đặc biệt là khoản đầu tư ngắn hạn và chi phí trả trước, có thể cung cấp dấu hiệu về kế hoạch mở rộng hoặc phát triển sản phẩm mới của doanh nghiệp.

Bạn có thể sử dụng thông tin này để dự báo tiềm năng tăng trưởng và quyết định đầu tư dựa trên các dự án tương lai.

Ví dụ:

Đòn bẩy tài chính của Tổng Công ty Cổ phần Công trình Viettel (CTR) tăng đột biến lên mức cao, nợ vay tại ngày 31/12/2023 là 1,573 tỷ

nhưng số tiền huy động được CTR đều đang gửi ngân hàng.

Tôi cho rằng rất có thể đây là khoản vốn CTR huy động cho hoạt động đầu tư lớn trong các năm tiếp theo.

Xác Định Rủi Ro Tài Chính

Thông qua việc phân tích tài sản ngắn hạn, nhà đầu tư có thể xác định các rủi ro tài chính mà doanh nghiệp có thể gặp phải, như rủi ro về dòng tiền hoặc rủi ro thanh khoản.

Việc này giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư thông minh, tránh các doanh nghiệp có khả năng tài chính yếu kém.

Những lưu ý khi phân tích tài sản ngắn hạn?

Khi phân tích tài sản của một doanh nghiệp, bạn cần chú ý đến một số yếu tố quan trọng để đánh giá chính xác khả năng tài chính và tiềm năng đầu tư của doanh nghiệp. Dưới đây là một số điểm cần được xem xét:

Tỷ Lệ Thanh Khoản

• Tỷ lệ thanh khoản hiện hành: Đây là tỷ lệ giữa tài sản ngắn hạn so với nợ ngắn hạn, giúp đánh giá khả năng của doanh nghiệp trong việc đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn. Tỷ lệ này cao thường được coi là dấu hiệu tích cực, cho thấy doanh nghiệp có đủ tài sản để thanh toán nợ.
• Tỷ lệ nhanh (acid-test): Loại bỏ hàng tồn kho khỏi phép tính để cung cấp cái nhìn thận trọng hơn về khả năng thanh khoản tức thì.

Chất Lượng của Các Khoản Phải Thu

Với các khoản phải thu, bạn nên xem xét tỷ lệ phải thu quá hạn và quy trình thu hồi nợ để đánh giá chất lượng của các khoản phải thu. Các khoản phải thu có chất lượng cao thường dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt hơn.

Đặc biệt, bạn nên chú ý khi thấy các khoản phải thu quá lớn. Vì khoản phải thu lớn có thể tiềm ẩn những rủi ro đáng kể, như:

• Làm giả doanh thu và lợi nhuận: Khoản phải thu lớn có thể phản ánh việc ghi nhận doanh thu trước khi thực sự thu được tiền, làm tăng giá trị doanh thu và lợi nhuận trên báo cáo tài chính. Điều này có thể gây hiểu lầm cho các nhà đầu tư về tình hình tài chính thực sự của doanh nghiệp, khiến họ quá lạc quan về hiệu suất và tiềm năng tăng trưởng.
• Khả năng có thể không thu được tiền: Khoản phải thu lớn cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang đối mặt với rủi ro tín dụng cao, đặc biệt nếu không có biện pháp đánh giá và quản lý tín dụng khách hàng cụ thể. Trong trường hợp khách hàng không thanh toán được nợ, doanh nghiệp sẽ phải ghi nhận khoản lỗ, ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và lợi nhuận.

Ví dụ:

Tính tới 31/12/2023, tổng tài sản ngắn hạn của Công ty Đầu tư LDG đạt 5,311 tỷ đồng. Trong đó, tài sản chủ yếu các khoản phải thu ngắn hạn ghi nhận 3,878 tỷ đồng, chiếm 73% tổng tài sản ngắn hạn, đồng thời chiếm 52,3% tổng tài sản của doanh nghiệp này.

Điều này cho thấy chất lượng tài sản của LDG là không thật sự tốt.

Các khoản phải thu ngắn hạn của Công ty Cổ phần Đầu tư LDG (LDG)

Hiệu Quả Quản Lý Hàng Tồn Kho

Tỷ lệ vòng quay hàng tồn kho cho biết doanh nghiệp quản lý và bán hàng tồn kho của mình hiệu quả như thế nào.

Tỷ lệ vòng quay nhanh chứng tỏ doanh nghiệp có khả năng chuyển đổi hàng tồn kho thành tiền mặt một cách nhanh chóng.

Cân Nhắc Rủi Ro Từ Tài Sản Ngắn Hạn Không Phải Là Tiền Mặt hoặc Các Khoản Đầu Tư

Trong khi tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn thường được coi là tài sản ngắn hạn an toàn và linh hoạt nhất, các nhà đầu tư cần đặc biệt cảnh giác với doanh nghiệp có tỷ lệ cao các khoản mục khác như khoản phải thu và tồn kho.

Số liệu tài chính của Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (VNM)

Dưới đây là một số lý do tại sao sự phụ thuộc lớn vào các loại tài sản này có thể làm tăng rủi ro đầu tư:

• Tính Không Chắc Chắn của Các Khoản Phải Thu: Các khoản phải thu có thể không được thu hồi đúng hạn hoặc không thu hồi được toàn bộ, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế khó khăn hoặc khi đối tác kinh doanh gặp vấn đề về tài chính. Điều này có thể làm giảm dòng tiền vào và ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
• Rủi Ro Tồn Kho: Hàng tồn kho có thể bị lỗi thời, hỏng hóc hoặc mất giá trị do biến động nhu cầu thị trường. Việc quản lý kém hàng tồn kho không chỉ gây ra chi phí lưu trữ cao mà còn ảnh hưởng đến lợi nhuận do giảm giá hàng hóa để thanh lý.
• Khả Năng Chuyển Đổi thành Tiền Mặt: So với tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn, việc chuyển đổi các khoản phải thu và hàng tồn kho thành tiền mặt thường mất nhiều thời gian và chi phí hơn. Trong các tình huống khẩn cấp hoặc cần thanh khoản nhanh, doanh nghiệp có thể gặp khó khăn.

Bạn cần chú ý đến những yếu tố này khi phân tích để có cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính và đưa ra quyết định đầu tư thông minh. Việc đánh giá kỹ lưỡng sẽ giúp bạn xác định được doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững chắc, khả năng sinh lời và tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.

Kết luận

Việc hiểu rõ và phân tích tài sản ngắn hạn, đặc biệt là chất lượng của các khoản phải thu, là một phần quan trọng của quá trình đầu tư chứng khoán. Những thông tin này không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc về khả năng thanh khoản và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp mà còn giúp bạn nhận diện được các rủi ro và cơ hội tiềm ẩn. 

Điều quan trọng là nhà đầu tư cần tiếp cận và đánh giá thông tin một cách toàn diện, kết hợp với các phân tích kỹ thuật và cơ bản khác để đưa ra quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả. 

Cuối cùng, trong thị trường chứng khoán đầy biến động, kiến thức và sự hiểu biết về các yếu tố tài chính như tài sản ngắn hạn sẽ là lợi thế giúp nhà đầu tư tạo ra sự khác biệt và thành công lâu dài.

Xem thêm:

• EPS: Chìa khóa thành công trong đầu tư chứng khoán
• Biên lợi nhuận gộp (Gross margin) là gì? Cách tính (+Ví dụ)
• Biên lợi nhuận ròng (Net margin) là gì? Cách tính (+Ví dụ)